BỆNH TỤ HUYẾT TRÙNG TRÊN LỢN

1. Nguyên nhân

    Do một loại vi khuẩn có tên là  Pasteurella multocida là vi khuẩn Gram (-), khá bền vững trong môi trường tự nhiên. Các chất sát trùng thông thường dễ dàng giết chết vi khuẩn. 

     P. multocida có sẵn trong niêm mạc mũi và hạch amidan. Khi môi trường bất lợi như thời tiết thay đổi, nhiệt độ và độ ẩm không khí trong chuồng nuôi cao, vận chuyển, chuyển chuồng, nuôi chật trội... cơ thể giảm sức đề kháng thì vi khuẩn cơ hội tăng sinh, tăng độc lực và gây bệnh. 

     Bệnh lây do gia súc bệnh truyền sang gia súc khỏe qua đường không khí, tiếp xúc trực tiếp và qua thức ăn nước uống. Dụng cụ chăn nuôi, xe cộ, chim trời, chó, chuột... là những vật mang và truyền mầm bệnh. Nhưng, bệnh thường nổ ra ở những đàn lợn vỗ béo, lợn giống có tiềm ẩn bệnh suyễn và những trại điều kiện chăn nuôi, chăm sóc nuôi dưỡng kém như: nuôi chật chội, hàm lượng aminiac trong chuồng cao, thậm chí cả những khi có thay đổi đột ngột như ghép đàn, vận chuyển hoặc tác động của stress là bệnh bùng phát.

2. Triệu chứng lâm sàng

Thời gian nung bệnh từ 6-48 giờ. Bệnh có thể thấy 3 thể: Quá cấp, cấp tính và mạn tính.

2.1 Thể quá cấp

    Bệnh tiến triển rất nhanh, lợn chết đột ngột. Lợn sốt cao 41 - 42°C, run rẩy, bỏ ăn và nằm lỳ một chỗ; da đỏ rực đến tím tái thành từng mảng lớn; lợn thở hổn hển thể bụng rất khó khăn, đối lúc ho, nước mũi chảy ra. Trường hợp nặng, lợn thở bằng miệng và toàn thân tím tái. Lợn nhiễm khuẩn huyết và chết nhanh sau 12-36 giờ.

2.2 Thể cấp tính

    Bệnh tiến triển nhẹ hơn với những triệu chứng viêm phổi, ho, sốt. Bệnh kéo dài 4-5 ngày nếu không điều trị kịp thời lợn sẽ chết do bại huyết.

2.3 Thể mãn tính

    Có thể chuyển sang viêm khớp, lợn đi tập tễnh, viêm phổi và phế quản mãn.

3. Bệnh tích

Mổ khám thấy toàn thân xuất huyết nặng thành từng mảng lớn tím bầm trên da và các cơ quan phủ tạng.

Viêm phổi nặng nên phổi có màu đỏ, mặt cắt trông như đá hoa vân, nhất là ở thùy trước và thùy giáp cơ hoành cách. 

Trường hợp bệnh ở thể mạn tính, trên mặt cắt của phổi có thể thấy những hạt màu trắng hay trắng xám, các hạch lâm ba xuất huyết.

4. Chẩn đoán

- Dựa vào dịch tễ, nếu là vùng dịch tụ huyết trùng cũ, bệnh xảy ra lác đác chứ không ồ ạt như dịch tả lợn.

- Dựa vào triệu chứng, thể cấp tính lợn bệnh chết nhanh, xuất huyết dưới da, viêm phôi nặng.

- Bệnh THT thường xảy ra ở lợn trên 3 tháng tuổi.

- Lợn bị THT nếu dùng đúng lúc, kịp thời  và đủ liều các loại kháng sinh như: Streptomycin, Gentamycin, Ampicillin, ... tiêm cho lợn bệnh thì bệnh thuyên giảm nhanh, lợn ăn trở lại và khỏi.

- Dựa vào bênh tích tụ huyết, xuất huyết ở da và hầu hết các cơ quan phủ tạng.

5. Phòng bệnh

Sử dụng bắt buộc một năm 2 lần vacxin phòng bệnh: Vacxin Tụ huyết trùng keo phèn hay vacxin tụ dấu.

Đối với các vùng chăn nuôi lợn nhiều, nên tiêm hai đợt đại trà bắt buộc và các đợt tiêm bổ sung.

Hiện nay có nhiều loại vắc xin đa giá vừa phòng bệnh Tụ huyết trùng vừa phòng được nhiều bệnh khác rất tiện lợi cho người chăn nuôi. Dưới đây là một số loại vắc xin đó