BỆNH TIÊU CHẢY PHÂN XÁM TRÊN HEO DO BALANTIDIUM COLI

27/12/2019 | Nguyễn Hằng

1. Nguyên nhân gây bệnh

Balantidium Coli là một loại ký sinh trùng đơn bào đường ruột hay còn được gọi là mao trùng vì nó di chuyển bằng lông, nó gây đau bụng và tiêu chảy trên cả người và động vật có vú trong đó đặc biệt là nó gây bệnh tiêu chảy phân xám trên heo.

Bệnh thường có mặt ở các nước nhiệt đới và các nước đang phát triển – những nơi có điều kiện vệ sinh môi trường kém. Những năm trở lại đây bệnh xuất hiện trên khá nhiều trang trại ở nước ta, đặc biệt là những trang trại sử dụng nước ao, hồ, sông…để tắm và cho heo uống.

2. Con đường lây truyền

Balantidium coli truyền qua đường ăn-uống. Khi nang gây bệnh của Balantidium coli được ăn vào, tới ruột nó sẽ trải qua 2 giai đoạn phát triển: giai đoạn trophozoites và giai đoạn nang. Nang là giai đoạn gây nhiễm của vòng đời Balantidium coli.

Một khi nang được heo ăn vào và đi qua hệ thống tiêu hóa, nhờ có vách nang cứng rắn nên nó tồn tại dưới môi trường axit của dạ dày, ở ruột non giai đoạn trophozoites được hình thành. Sau đó, các trophozoites xâm chiếm ruột già, ở đó nó sống trong lòng ruột và ăn hệ vi khuẩn đường ruột, các mảnh vỡ tế bào, hạt tinh bột và chất hữu cơ khác.

Một số trophozoites xâm nhập vào thành của ruột già nhờ có enzyme phân giải protein và nhân lên bằng phân hạch nhị phân vô tính gây hư hại thành ruột già, một số khác trở về lòng ruột. Trong lòng ruột trophozoites hình thành bao nang ở đoạn cuối của ruột già, bao nang cũng có thể hình thành ở trong phân khi đã ra khỏi vật chủ. Nang trưởng thành sẽ theo phân thải ra ngoài môi trường, từ đó chúng có thể lây nhiễm sang người hoặc con heo khác. Nguy cơ nhiễm trùng xảy ra cao nhất ở những heo có khả năng miễn dịch kém hoặc bị suy dinh dưỡng do nồng độ axit dạ dày thấp.

3. Triệu chứng lâm sàng và bệnh tích

Heo nhiễm Balantidium Coli bị tiêu chảy kéo dài, tiêu chảy phân sệt, loảng, màu xám đen, có biểu hiện đau bụng, mất nước, buồn nôn và nôn, giảm ăn, chậm lớn.

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, con bệnh có thể bị tử vong. Tỷ lệ tử vong do bệnh trùng lông Balantidium Coli gây nên có thể chiếm đến 29%. Nguyên nhân tử vong thường do biến chứng thủng ruột, xuất huyết đường tiêu hóa…

Mổ khám ruột heo có thể quan sát dễ dàng bằng mắt thường bệnh tích ruột đặc trưng do Balantidium Coli gây ra: Đại tràng bị viêm, có các vết loét, gây tổn thương niêm mạc ruột già, mặt ngoài ruột già nổi lên rãi rác những u màu trắng

4. Chẩn đoán phân biệt

Phân biệt với bệnh cầu trùng:

- Bệnh cầu trùng xảy ra phổ biến ở heo con theo mẹ, phân không có màu xám đen.

- Trong khi đó bệnh do Balantidium coli xảy ra ở heo cai sữa và heo choai.

Phân biệt với bệnh viêm hồi tràng:

- Bệnh viêm hồi tràng chủ yếu bị ở heo nuôi thịt, heo vỗ béo, một số ít xảy ra trên heo nái tơ và heo cai sữa. Bệnh thường chỉ gây gây viêm, xuất huyết và hoại tử chứ không làm thủng ruột. Không có u hạt. Thành ruột viêm tăng sinh dày lên nhiều so với bình thường.

- Bệnh do Balantidium coli chủ yếu xảy ra trên heo cai sữa. Có thể gây loét, thủng ruột. Có u hạt bám lên thành trong ruột già. Thành ruột không dày lên.

5. Phòng và điều trị

Vệ sinh sát trùng chuồng trại thường xuyên là rất quan trọng để ngăn ngừa nang Balantidium coli tích tụ trong chuồng nuôi với một trong các thuốc sát trùng như BIODINE, BIOXIDE, BIOSEPT.

Sau cai sữa nên trộn một đợt kháng sinh như OXYTETRACYCLINE 50% cho heo ăn từ 3 – 5 ngày.

Nguồn nước cho heo uống phải sạch sẽ, nếu cần thì sát trùng trước khi cho heo uống.

Có thể dùng một trong các loại thuốc rất hiệu quả trong việc phòng ngừa và điều trị Balantidium coli như Oxytetracycline, Metrolnidazol hay Haquinol đều mang lại hiệu quả cao:

- Hanoxylin LA - 1ml tiêm cho 10 kg thể trọng, 2 ngày tiêm 1 lần ( chi tiết sản phẩm Xem tại đây )

Đồng thời trộn OXYTETRACYCLINE 50% cho heo ăn từ 3 – 5 ngày. Liều lượng 100 GR/ 2000 kg thể trọng

Cấp thêm dịch truyền và chất điện giải nếu heo bị tiêu chảy nặng. Nên giảm thành phần tinh bột trong khẩu phần.