BỆNH NEWCATSTLE ( NIU-CÁT-XƠN ) TRÊN GÀ

27/09/2019 | Phí Ngọc Tú

Bệnh newcastle ở gà, còn gọi là bệnh gà rù, một bệnh rất nguy hiểm bởi khi gà phát bệnh khả năng chết rất cao và chết rất nhanh

Nguyên nhân

Bệnh Newcastle do Paramyxo virus - một ARN virus, gây ra. Virus có vỏ bọc, trên vỏ có gai kháng nguyên HN và kháng nguyên F và có khả năng ngưng kết hồng cầu. Bệnh có 9 type huyết thanh: PMV 1- 9. Chất chứa mầm bệnh: não, phổi, cơ quan nội tạng, dịch tiết đường hô hấp, phân. Lây lan qua đường hô hấp và đường tiêu hóa.

Các thể của bệnh Newcastle trên gà

Thể hướng nội tạng,

Thường thấy bệnh tích xuất huyết màng giả ở toàn bộ đường tiêu hóa, từ mề cho đến hậu môn. Cần chú ý đến xuất huyết ở biểu mô mề (Hình 1). Niêm mạc phù, bị bao quanh bởi các chất nhầy dày (Hình 2) và xuất hiện một hay nhiều đốm xuất huyết (Hình 3), đôi khi các đốm này tập trung tại ranh giới mề - thực quản.

Hình 1 Xuất huyết ở biểu mô mề

Một số chủng thường gặp của Newcastle

Type	Chỉ số ICPI	Đánh giá
Phy IMV	0 - 0.16	Yếu
Hitchner B1	0.2	Trung bình
F	0.25	Trung bình
VG / GA	0.35	Trung bình
Clone 30 - 45	0.36	Trung bình
Lasota	0.4	Trung bình
Makteswa	1.4	Mạnh, cường độc

Bệnh tích của bệnh Newcastle trên gà

- Tích dịch viêm ở thanh quan, khí quản

- Xung huyết, xuất huyết khí quản

- Có thể viêm ở phổi

- Túi khí viêm dày đục, tích dịch viêm và casein

- Dạ dày cơ có thể xuất huyết

- Dạ dày tuyến: xuất huyết ở đỉnh các tuyến

- Thành ruột xuất huyết đỏ đậm, kêt hợp hoại tử ở các mảng lympho, ở ngã ba van hồi manh tràng.

- Gà đẻ: nang trứng xuất huyết, mềm nhão, thoái hóa, có khi rớt trứng vào xoang bụng.

Chủng Newcastle mới - Class II genotype VIId

Trong những tháng cuối năm 2010, ở Malaysia, người ta phát hiện ra một chủng Newcastle mới: Newcastle virus Class II genotype VIId. Bệnh xảy ra trên gà thịt, gây chết khoảng 30 %, đặc biệt là giai đoạn gà 30 ngày tuổi. Trên gà đẻ, tỷ lệ đẻ giảm 30 -50%.

Bệnh xảy ra với triệu chứng đặc trưng là run đầu. Bệnh tích xuất huyết trên nhiều cơ quan nội tạng.

Chẩn đoán Bệnh Newcastle trong phòng thí nghiệm

- Phương pháp Elisa: Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là ta chỉ đánh giá được dương tính/âm tính về kháng thể trong máu của gia cầm. Phương pháp không định lượng được kháng thể có GMT (hiệu giá kháng thể trung bình) là bao nhiêu.

- Phương pháp HA - HI: cho kết quả nhanh, chính xác. Máu được lấy để kiểm tra kháng thể sau 2 tuần chủng ngừa vaccine.

+ Đối với gà nhỏ, kháng thể trong máu phải đạt: 2.5 ≤ GMT ≤ 5.5

Nếu GMT < 2.5, kháng thể trong máu không đủ bảo hộ cho gà con, nên làm lại vaccine cho gà.

Nếu GMT > 5.5, nên theo dõi thêm các triệu chứng lâm sàng để có hướng giải quyết kịp thời. Lúc này, kháng thể trong máu gia cầm, có thể là do virus trong chuồng nuôi chứ không phải do virus trong vaccine.

+ Đối với gà hậu bị và gà đẻ thì chỉ số GMT phải đạt: 7.5 ≤ GMT ≤ 9

Diễn biến kháng thể trong máu gia cầm

- Sau 4 tuần tuổi đầu tiên, ta có một lịch vaccine Newcastle khá dày cho gia cầm. Ra ngoài 4 tuần tuổi, khoảng ngày thứ 32 - 36, lượng kháng thể trong máu gia cầm giảm xuống.

- Khoảng ngày 35-36 ta chủng ngừa vaccine cho gia cầm, lượng kháng thể sẽ tăng lên đến khoảng ngày thứ 50 sẽ giảm dần.

Nếu ta tiêm vaccine nhũ dầu trong giai đoạn này, nó sẽ duy trì lượng kháng thể đến khoảng khoảng 16 tuần tuổi.

- Đến giai đoạn 16 tuần tuổi, ta chủng ngừa vaccine; nó sẽ duy trì đến giai đoạn khoảng 23-25 tuần tuổi giảm xuống. Tuy nhiên, trong giai đoạn này, ta nên chủng ngừa tiếp ở khoảng 21-22 tuần tuổi để duy trì lượng kháng thể sẽ hợp lý hơn.

- Trong giai đoạn sau, cứ 5 tuần, ta nên nhắc lại vaccine một lần.