NGUYÊN NHÂN
Do virus thuộc giống Aphthovirus, họ Picornaviridae, nhóm ARN virus , với đặc điểm gây thủy hóa (các mụn mủ) ở tế bào thượng bì. Có 7 type virus gây bệnh LMLM: A, C, O, Asia 1, SAT1, SAT2 và SAT3.
-
Gây bệnh cho Bò ở Việt Nam chủ yếu là 3 typ: A, O và Asia 1.
-
Dê cừu mẫn cảm với typ A, C nhưng chỉ bị bệnh nhẹ.
-
Heo mẫn cảm cao với typ O, ít mẫn cảm hơn với typ A và Asia 1.
Virus bền vững ở ngoài môi trường tồn tại được 14 ngày vào mùa Hè , 4 tuần vào mùa Đông. Bị vô hoạt với pH dưới 6,0 trên 8,0 và bị chết nhanh chóng dưới ánh sáng mặt trời. Virus cũng sẽ bị giết chết ở nhiệt độ 70°C.
Bệnh lây qua đường hô hấp hay đường tiêu hóa và có thể qua các vết thương trầy xước trên da. Từ chỗ xâm nhập, virus tăng sinh ở vùng hầu họng và từ đó nhiễm vào máu. Những mụn nước đầu tiên xuất hiện ở xoang miệng ngay trong vòng 24 giờ sau khi nhiễm virus, sau đó ở vành móng, mõm và trên đầu núm vú.
Các mụn nước, hơi thở của vật bệnh là nguồn phân tán virus ra môi trường và lây cho các động vật cảm nhiễm. Tiếp xúc trực tiếp, người chăn nuôi, động vật khác và các trang thiết bị và phương tiện vận tải, không khí, sữa, nước bọt, hơi thở... đều là những phương tiện lây lan và truyền bệnh.
TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
Thời gian ủ bệnh từ 2-7 ngày. Tình trạng bệnh phụ thuộc vào chủng và độc lực của virus gây bệnh, cũng như khả năng đề kháng của cơ thể.
Thú sốt cao trên 40ºC, giảm ăn hoặc bỏ ăn, ủ rũ, thú hay nằm, chân đau không đứng vững, đi khập khiểng. Giai đoạn đầu của bệnh thú đứng hay nhấc chân lên rồi đổi chân do bị đau, nhưng khi bị nặng thì thú không đứng được và thường nằm.
Chảy nhiều nước dãi có bọt trắng như bọt xà phòng. Các mụn đỏ xuất hiện ở niêm mạc miệng, lưỡi, lợi răng, trong mũi, lỡ loét và có nhiều màu sắc khác nhau như đỏ, vàng, xám.
Các mụn loét cũng xuất hiện ở quanh chỗ da tiếp giáp với móng chân, có thể làm long móng chân, thú đi lại khó khăn.
Mụn loét cũng xuất hiện ở núm vú trên các thú cho sữa làm cho vú nứt nẻ, chảy dịch, thú mẹ không cho con bú vì rất đau. Có thể gây sẩy thai ở thú mang thai.
Lợn lớn có thể chêt khoảng 5% và lợn con chết khoảng 50%. Virus type O gây viêm cơ tim, nhão tim, làm lợn chết tỷ lệ cao hơn (100% ở lợn con).
ĐIỀU TRỊ
Mặc dù chưa có thuốc đặc trị virus LMLM, tuy nhiên phải điều trị các mụn mủ, các vết loét ở miệng, lưỡi, chân, núm vú … để ngừa phụ nhiễm, sút móng, giúp thú mau lành bệnh và ít mất sức. Việc điều trị phải thực hiện cùng lúc cả điều trị tại chỗ và toàn thân.
Điều trị tại chỗ: Rửa các vết loét ở miệng, lưỡi, chân, móng, bầu vú bằng một trong các dung dịch như nước muối hoặc HAN IODINE 10%. Sau khi rửa sạch lau khô, rồi dùng thuốc BIO-BLUE SPRAY hoặc DERMA-SPRAY, DERMA AEROSOL để xịt vào vết thương.
Điều trị toàn thân: Điều trị nhiễm khuẩn thứ phát hiệu quả bằng một trong các loại kháng sinh như:
LINSPEC 5/10: 1ml/ 10kg thể trọng.
PENDISTREP LA: 1ml/ 10kg thể trọng.
BIO PENICILLIN 4.000.000UI
CEFTRIONE LA: 1ml/ 10kg thể trọng.
Kết hợp sử dụng NOLVACIN hoặc DICLOFENAC 2,5% hoặc HETDAU để hạ sốt, giảm đau, kháng viêm hỗ trợ quá trình điều trị hiệu quả hơn.
Nhốt thú ở chuồng sạch và khô ráo, nên có tấm lót để thú không bị đau chân. Cho ăn thức ăn mềm để dễ nhai và dễ tiêu hóa. Ở những vùng khí hậu lạnh phải giữ ấm cho thú.
Phòng bệnh
Phòng bệnh bằng cách tiêm vắcxin là giải pháp hiệu quả nhất. Sau khi tiêm vắcxin sẽ tạo miễn dịch được 6 tháng. Vì vậy, mỗi năm nên tiêm ngừa 2 lần.
Thực hiện tốt biện pháp an toàn sinh học & vệ sinh phòng bệnh. Do sau khi đã lành bệnh, thú vẫn còn bài thải virus một thời gian khá dài.Vì vậy, nên sát trùng chuồng trại 2 ngày 1 lần để tiêu diệt mầm bệnh và hạn chế lây lan với các thuốc sát trùng như BIOXIDE, BIODINE ®, BIOSEPT ®, BIO-GUARD.
.jpg)
